Lida van Twisk Vaktherapeut Beeldende therapie Professional Arts in Psychotherapy

Business in Being

Antroposofie

De kunstzinnige therapie is onderdeel van de antroposofische gezondheidszorg en ondersteunt genezingsprocessen op psychisch- en lichamelijk niveau. Bij de beschrijving van de mens hanteert de antroposofie twee benaderingswijzen. Enerzijds wordt het functioneren van de individu bepaald door de mate waarop zijn voelen, denken en handelen met elkaar in harmonie zijn.

Gevoelsleven

Centraal staat daarbij het gevoelsleven dat uitdrukking geeft aan de werkelijke identiteit van iemand. Bij een gezond functionerend mens zou het gevoel een evenwichtige relatie tussen het verstand en het daadwerkelijke handelen moeten bewerkstelligen. Voor veel mensen geldt echter dat hun denken en handelen vaak niet helemaal of zelfs helemaal niet in overeenstemming zijn met hun gevoel. Door deze onbalans ontstaat een spanning, die zich op de kortere of langere termijn zal gaan uiten als lichamelijke- of psychische klacht. De specifieke constitutie van iemand is daarbij bepalend hoe deze spanning tot uiting komt. Door genetische aanleg maar ook door opgelopen trauma zijn er bij ieder mens zwakke plekken in het systeem die bij de ontstane druk extra kwetsbaar zijn, en waar deze druk zich dan ook zal manifesteren als klacht of stoornis.

"Het Hart" en het "Het Hoofd"

Naast dit zogenaamde drieledige mensbeeld waarin de harmonie tussen "het Hart", "het Hoofd" en "de Hand" centraal staat, beschrijft de antroposofie de mens ook als een hiërarchie van vier aspecten. Allereerst is er het meest vaste aspect van de mens, namelijk zijn fysieke lichaam dat als constructie is opgebouwd uit allerlei mineralen. Een aandoening op dit niveau is bijvoorbeeld een botbreuk als deze is veroorzaakt door een onacceptabele belasting. Vervolgens onderscheidt de antroposofie het aspect van de mens dat vooral verantwoordelijk is voor de vitaliteit, voor de groei en de energiehuishouding. Op dit niveau spelen allerlei processen met een dynamiek die vergelijkbaar is met die in vloeistoffen. Dit aspect is verantwoordelijk voor de sturing van groei, regeneratie en allerlei ritmische processen. Een voorbeeld van een stoornis van dit aspect is bv een slaapstoornis of een manisch-depressieve stoornis waarbij de mens de controle over een goede regulering van zijn energie heeft verloren. In het daarop volgende aspect vindt de regulering van processen plaats die ons gevoelsleven bepalen. De mate waarin wij antipathie en sympathie voor mensen en aangelegenheden voelen wordt op dit niveau bepaald. Verstoringen in dit aspect van de mens leiden tot angsten en agressieve- of affectieve stoornissen. De dynamiek van dit aspect is het best vergelijkbaar met de bewegingen in de luchtstroom.

Beleving van het "Ik"

Als laatste aspect beschrijft de antroposofie het niveau waarop de coordinatie van de andere aspecten van het menszijn wordt aangestuurd en dat verantwoordelijk is voor de beleving van het "Ik". Op dit niveau ligt als het ware het zelfbeeld en de zelfverantwoordelijkheid voor de controle en mogelijke sturing van de andere aspecten. Dit niveau stelt ons in staat om de andere aspecten van onszelf gewaar te worden en waar nodig te transformeren en lijkt in zijn werking dan ook het meest op verbranding en dus op vuur. Stoornissen op dit niveau zijn bijvoorbeeld allerlei persoonlijkheidsstoornissen waarbij de mens zijn samenhang verliest en zichzelf niet meer als onderscheiden eenheid kan waarnemen maar in mindere of meerdere mate dreigt te desintegreren. Psychoses en verslavingen zijn duidelijk stoornissen van dit aspect van de mens. Ook in deze vierledige benadering van de mens beschrijft de antroposofie hoe deze verschillende aspecten onderling samenhangen en elkaar beinvloeden.